Αυτή είναι μια όμορφη ιστορία που μας την διηγήθηκε ο Απουλήιος τον 2ο αιώνα μ.Χ. Ο Απουλήιος γεννήθηκε σε μια επαρχία της Ρώμης στην σύγχρονη Αλγερία, σπούδασε κι έζησε πρώτα στην Καρχηδόνα που αποτελούσε τότε το μεγάλο κέντρο των λατινικών σπουδών της Αφρικής, κι έπειτα στην Αθήνα τη πόλη της σοφίας. Το βιβλίο του που ονομάζεται «Μεταμορφώσεις» το έγραψε το 161 μ.Χ. και μέσα σε αυτό βρίσκουμε μια όμορφη διήγηση που αφορά τον μύθο του Έρωτα και της Ψυχής.
Η Διήγηση
Η Ψυχή λοιπόν ήταν μια κοπέλα εκπληκτικά όμορφη που επισκίαζε ακόμη και την Αφροδίτη, την θεά της ομορφιάς και του έρωτα σε σημείο που οι βωμοί της Αφροδίτης εγκαταλείφθηκαν εντελώς. Η θεά Αφροδίτη θύμωσε με την Ψυχή και κάλεσε τον γιο της Έρωτα, έναν όμορφο νέο και του έδωσε εντολή να κάνει την Ψυχή να ερωτευθεί τον κατώτερο άνδρα που θα μπορούσε να βρει. Μόνο που δεν υπολόγισε πως και ο Έρωτας θα ερωτευόταν την Ψυχή.
Τα χρόνια περνούσαν και ενώ οι αδερφές της βρήκαν συζύγους, η όμορφη Ψυχή παρέμεινε μόνη. Οι γονείς της ανήσυχοι, ζήτησαν χρησμό από τους Δελφούς, κι εκεί ο Απόλλωνας έδωσε τον ακόλουθο χρησμό: «Η Ψυχή δεν προορίζεται για γυναίκα κανενός θνητού. Ο άντρας της την περιμένει στην κορυφή ενός βουνού, και είναι ένα αποκρουστικό τέρας, που κανείς, ούτε θνητός ούτε αθάνατος, δεν μπορεί να του αντισταθεί».
Οι γονείς ακολούθησαν τον χρησμό και ετοίμασαν τη Ψυχή για τον γάμο. Η Ψυχή περίμενε στο ψηλό βουνό μόνη της κλαίγοντας, αλλά ο Ζέφυρος, τη σήκωσε απαλά και τη μετέφερε σε μια όμορφη κοιλάδα όπου έπεσε σε βαθύ ύπνο πάνω στο φρέσκο γρασίδι. Όταν ξύπνησε βρέθηκε σε ένα όμορφο δάσος με μια κρυστάλλινη πηγή κι ένα εκθαμβωτικό χρυσό παλάτι, που λουζόταν πάντα από ένα χρυσό φως.
Στο παλάτι την περιποιούνταν με τον καλύτερο τρόπο αόρατοι υπηρέτες, και τις νύχτες ένας άγνωστος άντρας που της φερόταν με τρυφερότητα την επισκεπτόταν το βράδυ και έσμιγε μαζί της στο κρεβάτι. Η ψυχή είχε πλέον καταλάβει ότι μάλλον δεν πρόκειται για τέρας και ζούσε ευτυχισμένη στο παλάτι, ερωτευμένη με τον σύζυγό της.
Αλλά άρχισε να αισθάνεται νοσταλγία για τους δικούς της που τη νόμιζαν θυσιασμένη και με δάκρυα και παρακάλια κατάφερε να πείσει τον άντρα της να επιτρέψει να την επισκεφθούν για λίγο οι αδελφές της. Εκείνος της έδωσε τελικά την άδεια να έρθουν και να τους χαρίσει ό,τι ήθελε από τα πλούτη του παλατιού αλλά με τον όρο να μην πλανηθεί από τα λόγια τους και θελήσει να τον αντικρίσει στο φως. «Τότε θα με χάσεις για πάντα και θα γίνεις δυστυχισμένη» της είπε.
Η Ψυχή δέχτηκε με ενθουσιασμό τις αδελφές της στο παλάτι της, και όταν τη ρώτησαν για την ταυτότητα του συζύγου της, απάντησε ότι ήταν ένας νέος όμορφος άντρας που περνούσε την ημέρα του κυνηγώντας. Φεύγοντας οι αδερφές της φορτωμένες με πλούσια δώρα, ζήλεψαν που η αδελφή τους είχε γίνει ξαφνικά πάρα πολύ πλούσια και είχε βρει έναν όμορφο άνδρα, ενώ εκείνες είχαν φορτωθεί άσχημους και γέρους συζύγους. Κι έτσι αποφάσισαν να της δώσουν ένα σκληρό μάθημα. Ο Έρωτας επανέλαβε την προειδοποίησή του για τις αδερφές της και την ενημέρωσε ότι ήταν έγκυος. Εάν δεν έλεγε τίποτα στις αδερφές της, θα γεννούσε ένα θείο μωρό, διαφορετικά το παιδί θα ήταν ένας κοινός θνητός.
Την δεύτερη φορά λοιπόν οι αδερφές της, την έπεισαν πως έπρεπε να δει το πρόσωπό του, αφού δεν θέλει εκείνος να τον βλέπει, είναι ένα τέρας και θα τη σκοτώσει. Εκείνη λοιπόν το βράδυ πήρε ένα λυχνάρι, έγειρε από πάνω του και καθώς φώτισε το πρόσωπό του με το λυχνάρι, είδε προς μεγάλη της έκπληξη τον πανέμορφο θεό Έρωτα. Η Ψυχή τα έχασε, το λυχνάρι έγειρε στο πλάι και καυτό λάδι χύθηκε πάνω στον Έρωτα. Ο Έρωτας ξύπνησε από τον πόνο και λέγοντας της πως η καχυποψία της σκότωσε την αγάπη τους, έφυγε πετώντας μακριά της για πάντα.
Η Ψυχή μες στην απόγνωσή της για όλα αυτά που έχασε, άρχισε να περιπλανιέται χωρίς σκοπό στην ερημιά ενώ ο Έρωτας μαράζωνε στο κρεβάτι της μητέρας του με φοβερούς πόνους από το έγκαυμα. Η Ψυχή ικέτεψε τη Δήμητρα και την Ήρα να τη βοηθήσουν, αλλά οι δύο θεές αρνήθηκαν να κάνουν οτιδήποτε ενάντια στην Αφροδίτη. Τότε η Ψυχή αποφάσισε να προσεγγίσει την Αφροδίτη αλλά ήδη ο Ερμής την εντόπισε και κανόνισε να τη σύρουν στο παλάτι της θεάς. Η Αφροδίτη της είπε πως για να δει τον αγαπημένο της, θα έπρεπε πρώτα να περάσει τρεις δοκιμασίες, για να αποδείξει την αξία της με βοηθούς την Ανησυχία και τη Λύπη:
