Σήμερα περισσότερο από ποτέ η ανθρωπότητα καλείται να απαντήσει στο βασικό ερώτημα, αν θα συνεχίσει να καλύπτει τις ενεργειακές της ανάγκες κυρίως με τα ορυκτά καύσιμα (μέχρι αυτά να εξαντληθούν) με την επακόλουθη περιβαλλοντική επιβάρυνση ή θα αναζητήσει σύντομα άλλες λύσεις. Είναι φανερό ότι οι ενεργειακές ανάγκες συνεχώς θα αυξάνονται, αφού ο πληθυσμός της γης αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς, αλλά και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του ανθρώπου πολλαπλασιάζει τις δραστηριότητές του, οι οποίες τελικά απαιτούν κατανάλωση ενέργειας. 

Δύο είναι τα κύρια προβλήματα που χρειάζεται να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος άμεσα:

α) την εξάντληση των παραδοσιακών έως τώρα πηγών ενέργειας (πετρέλαιο, γαιάνθρακας, κ.τ.λ.)

β) την μόλυνση του περιβάλλοντος που προκαλεί η χρήση τους. Σ’ αυτό το πρόβλημα η λύση διαφαίνεται στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας όπως: η αιολική, η ηλιακή, η γεωθερμική, η υδροηλεκτρική και άλλες πολλές.

Ο άνθρωπος πρέπει να επιστρέψει ξανά στη φύση και να συνεργαστεί με αυτήν.

Μέσα σε ένα μικρό άρθρο όπως αυτό δεν είναι δυνατό να αναλύσουμε εκτενώς τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, αλλά θα προσπαθήσουμε να αγγίξουμε κάποιες από αυτές. 

Γεωθερμική ενέργεια: ονομάζεται η θερμική ενέργεια που προέρχεται από το εσωτερικό της γης και εμφανίζεται με τη μορφή θερμού νερού ή ατμού. Η ενέργεια αυτή σχετίζεται με την ηφαιστειότητα και τις ειδικότερες γεωλογικές και γεωτεκτονικές συνθήκες της κάθε περιοχής. Τα γεωθερμικά αυτά ρευστά εμφανίζονται στην επιφάνεια είτε με τη μορφή θερμού νερού ή ατμού, όπως προαναφέρθηκε, είτε αντλούνται με γεώτρηση και αφού χρησιμοποιηθεί η θερμική τους ενέργεια, γίνεται επανέγχυση του ρευστού στο έδαφος με δεύτερη γεώτρηση. Έτσι με την βοήθεια ατμοστροβίλων μετατρέπεται η θερμική ενέργεια σε ηλεκτρική.

Αιολική ενέργεια: δημιουργείται έμμεσα από την ηλιακή ακτινοβολία, γιατί η ανομοιόμορφη θέρμανση της επιφάνειας της γης προκαλεί τη μετακίνηση μεγάλων μαζών αέρα από τη μια περιοχή στην άλλη, δημιουργώντας έτσι τους ανέμους. Με τη βοήθεια τεράστιων ανεμογεννητριών παράγεται ηλεκτρισμός από την κινητική ενέργεια του ανέμου που κινεί τον έλικα της γεννήτριας.

Ηλιακή ενέργεια: ο ήλιος είναι μια τεράστια πηγή ενέργειας, που ο άνθρωπος μπορεί να εκμεταλλευτεί με τρεις βασικούς τρόπου:

1) Με τη χρήση των θερμικών ηλιακών συστημάτων που συλλέγουν την ηλιακή ακτινοβολία και τη μετατρέπουν σε θερμότητα σε κάποια θερμομονωμένη δεξαμενή, όπου την αποθηκεύουν και ονομάζονται ενεργητικά ηλιακά συστήματα.

2) Με τα παθητικά ηλιακά συστήματα, δηλαδή όλα τα κατάλληλα σχεδιασμένα  και συνδυασμένα δομικά στοιχεία των οικοδομικών κατασκευών (κτηρίων) που υποβοηθούν την καλύτερη άμεση ή έμμεση εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας, είτε για τη θέρμανση των κτιρίων το χειμώνα, είτε για το δροσισμό τους το καλοκαίρι.

3) Με την κατευθείαν μετατροπή της ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρική με τη χρήση των φωτοβολταϊκών συστημάτων. 

Υδροηλεκτρική ενέργεια: παράγεται όταν η κινητική ενέργεια του νερού περνάει μέσα από έναν υδροστρόβιλο και μετατρέπεται σε ηλεκτρική. Το νερό κάνοντας τον "κύκλο του" στη φύση έχει δυναμική ενέργεια. Όταν βρίσκεται σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο, τότε μετατρέπεται σε κινητική, όταν το νερό ρέει προς χαμηλότερες περιοχές. Με τα υδροηλεκτρικά έργα (υδροταμιευτήρας, φράγμα, κλειστός αγωγός πτώσεως, υδροστρόβιλος, ηλεκτρογεννήτρια, διώρυγα φυγής) εκμεταλλευόμαστε την ενέργεια του νερού για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος.

Ενέργεια Βιομάζας: Βιομάζα είναι το σύνολο της ύλης που έχει βιολογική (οργανική) προέλευση. Περιλαμβάνει οποιοδήποτε υλικό προέρχεται άμεσα ή έμμεσα από το ζωικό ή το φυτικό κόσμο, όπως φυτικές ύλες από φυσικά οικοσυστήματα (π.χ. δάση) ή από ενεργειακές καλλιέργειες (φυτείες που προορίζονται για παραγωγή ενέργειας), τα υποπροϊόντα και κατάλοιπα της δασικής, αγροτικής (γεωργία και κτηνοτροφία) και αλιευτικής παραγωγής αλλά και το βιολογικής προέλευσης μέρος των αστικών λυμάτων και σκουπιδιών. Σχ.5

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως: 

α) καύσιμο για παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας

β) πρώτη ύλη για παραγωγή βιοαερίου ή φυσικού αερίου, το οποίο αποτελεί άριστη καύσιμη ύλη για την παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, όπως και

γ) πρώτη ύλη για παραγωγή αιθανόλης και βιοντήζελ για μηχανές εσωτερικής καύσης 

Επιπλέον η καύση της βιομάζας έχει μηδενικό ισοζύγιο CO2, δεν συνεισφέρει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, επειδή οι ποσότητες του CO2 που απελευθερώνονται κατά την καύση της έχουν ήδη δεσμευτεί από την ατμόσφαιρα για τη δημιουργία της βιομάζας. Η ενέργεια της βιομάζας αποτελεί τη βασική πηγή ενέργειας πολλών  χωρών του κόσμου. 

Οι χωματερές και οι μονάδες επεξεργασίας αστικών αποβλήτων παράγουν βιοαέριο, που μπορεί να συλλεχθεί και να χρησιμοποιηθεί για ηλεκτροπαραγωγή. Το 12% της παγκόσμιας παραγωγής ενέργειας έχει ως πηγή τη βιομάζα.

Ενέργεια Ωκεανών: Οι ωκεανοί μπορούν να μας προσφέρουν τεράστια ποσά ενέργειας. Υπάρχουν τρεις βασικοί τρόποι για να εκμεταλλευτούμε την ενέργεια της θάλασσας:

α) Η κινητική ενέργεια των κυμάτων μπορεί να περιστρέψει την τουρμπίνα. Η ανυψωτική κίνηση του κύματος πιέζει τον αέρα προς τα πάνω, μέσα στο θάλαμο και θέτει σε περιστροφική κίνηση την τουρμπίνα έτσι ώστε η γεννήτρια να παράγει ρεύμα. Αυτός είναι ένας μόνο τύπος εκμετάλλευσης της ενέργειας των κυμάτων.

β) Η αξιοποίηση της παλιρροϊκής ενέργειας χρονολογείται από εκατοντάδες χρόνια πριν, αφού με τα νερά που δεσμεύονταν στις εκβολές ποταμών από την παλίρροια κινούνταν νερόμυλοι. Ο τρόπος είναι απλός: Τα εισερχόμενα νερά της παλίρροιας στην ακτή, κατά την πλημμυρίδα, μπορούν να παγιδευτούν σε φράγματα οπότε κατά την άμπωτη τα αποθηκευμένα νερά ελευθερώνονται και κινούν υδροστρόβιλο όπως στα υδροηλεκτρικά εργοστάσια. Τα πλέον κατάλληλα μέρη για την κατασκευή σταθμών ηλεκτροπαραγωγής είναι οι στενές εκβολές ποταμών. Η διαφορά μεταξύ της στάθμης του νερού κατά την άμπωτη και την πλημμυρίδα πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 μέτρα.

γ) Η θερμική ενέργεια των ωκεανών μπορεί επίσης να αξιοποιηθεί με την εκμετάλλευση της διαφοράς θερμοκρασίας μεταξύ του θερμότερου επιφανειακού νερού και του ψυχρότερου νερού του πυθμένα. Η διαφορά αυτή πρέπει να είναι τουλάχιστον 3,5 οC.

Στα μειονεκτήματα αναφέρεται το κόστος μεταφοράς της ενέργειας στη στεριά.

Οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας είναι όλη η φύση. O άνθρωπος ουσιαστικά είναι αυτός που πρέπει να μάθει να συνεργάζεται και να προστατεύει τη φύση, ώστε και αυτή με την σειρά της να του προσφέρει όλα αυτά που χρειάζεται για να ζήσει.

Απλά μαθήματα εξοικονόμησης ενέργειας

- Συντήρηση καυστήρων - σταθερές θερμοκρασίες 19-20οC. 

-Τα ηλεκτρικά σώματα, οι θερμοσυσσωρευτές καταναλώνουν διπλάσια ενέργεια, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται αλόγιστα.

- Μόνωση: Θερμομόνωση σε ταράτσες, στέγες, δωμάτια, δάπεδα, τοίχους, διπλά κουφώματα και τζάμια. 

- Σκίαστρα, σωστή λειτουργία του κλιματισμού ή αντικατάστασή του με ανεμιστήρες. 

-Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός των κτιρίων, δηλαδή παρεμβάσεις στην αρχιτεκτονική, ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες των κτιρίων για θέρμανση, δροσισμό και φωτισμό αλλά και η χρήση υλικών από το φυσικό περιβάλλον, ώστε να εναρμονίζεται με αυτό, μπορεί να μειώσει σημαντικά την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.

- Χρήση ηλιακών θερμοσίφωνων για ζεστό νερό.

- Περιορισμός στις μετακινήσεις με αυτοκίνητα και χρησιμοποίηση τραμ, τρόλεϊ, ηλεκτρικών τρένων που καταναλώνουν λιγότερα καύσιμα. 

- Ηλεκτρικές συσκευές: Σωστή χρήση - έλεγχος και συντήρηση για καλή λειτουργία.

- Στις αγροτικές καλλιέργειες αποφεύγεται η κατασπατάληση του φυσικού πλούτου και περιορίζονται στο ελάχιστο δυνατόν οι εισροές σε ενέργεια και σε συνθετικές αγροχημικές ουσίες με εφαρμογή της οικολογικής (βιολογικής) γεωργίας.

Η λύση σε όλα τα προβλήματα μας βρίσκεται πάντα μέσα μας, στην αληθινή μας φύση, εκεί πρέπει να την αναζητήσουμε και όχι έξω. Όταν ο άνθρωπος θα μπορέσει να ταυτιστεί με τη φύση του, τότε θα ταυτιστεί και με τη φύση εξωτερικά και θα μπορέσει να την «εκμεταλλευτεί» προς όφελός του σεβόμενος αυτήν και προστατεύοντάς την…..

Η προστασία του περιβάλλοντος είναι υπόθεση Όλων μας…

Η Οικολογία είναι τρόπος Ζωής του Ανθρώπου!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

•www.ee.teihal.gr/.../Geothermiki%20Energeia.htm

•www.cres.gr/kape/.../34.htm 

•www.greenpeace.org/.../138618

•www.oikoenergeia.gr