Ο αρχαίος Αιγυπτιακός Πολιτισμός είναι ίσως ο σημαντικότερος απ’ όσους γνωρίζουμε, γιατί μας προσφέρει μια ποιοτική συνέχεια, που διαρκεί πολλές χιλιετίες.

Η σύγχρονη επιστήμη αποδίδει μια αμφίβολη διάρκεια μόλις 4.000 χρόνων για τη ζωή του Αιγυπτιακού Πολιτισμού. Ακόμα κι αν δεν πάρουμε υπόψη μας τις παραδόσεις των Αιγυπτιακών πηγών, που αναφέρουν μια προδυναστική Αίγυπτο της οποίας οι ρίζες φτάνουν πολλές χιλιάδες χρόνια πριν, και πάλι τα 4.000 χρόνια της επιστήμης κατατάσσουν την Αίγυπτο στην κορυφή των Πολιτισμών. 

Μελετώντας την αρχαία Αίγυπτο, παρατηρούμε μια ενότητα και μια συνοχή, που απογείωσε σε μεγάλα ύψη το πολιτισμικό επίπεδο αυτού του λαού. Αυτό το μεγαλείο πηγάζει από μια Ηθική η οποία εκφράζεται και στον πιο απλό άνθρωπο αυτής της χώρας. Πρόκειται για μια Ηθική που πήγασε από μια Θρησκεία με πολύ φυσικό τρόπο, που δεν διαχώριζε τις ανθρώπινες δράσεις από τη Θεία Δικαιοσύνη.

Έχουν σωθεί φράσεις με συμβουλές, διδασκαλίες και προτροπές που οι Σοφοί άφησαν στους απογόνους τους, προκειμένου να εφαρμοστούν και να αποτελέσουν παράδειγμα Αιώνιας Ηθικής. Ως αποτέλεσμα συναντάμε έναν ανθρωπισμό, τόσο πνευματικό, που εύκολα φαίνεται η ιερή του ρίζα.

Έργα Ηθικής αξίας αποδίδονται στον Ιμχοτέπ, το Βεζίρη του Φαραώ Ζοσέρ, στον Μερικαρά, στον Αμενεμόπ, στον πρίγκιπα Χορντζεφέντ και άλλους. Ας δούμε μια σύνθεση αντιλήψεων σύμφωνα με μια ηθική η οποία προσαρμοζόταν σε κάθε κύτταρο του Αιγυπτιακού Πολιτισμού.

Ο Γάμος πρέπει να βασίζεται στην αγάπη, στην αλληλοκατανόηση και την πίστη. Το παιδί, ως αποτέλεσμα μιας σωστής οικογένειας, είναι ευγενικό σε λόγια και έργα, αποφεύγοντας τη ζήλια και την απληστία. Ο πατέρας εκφράζει μια ηθική που πηγάζει από τον ίδιο το Φαραώ και βασίζεται στη Σοφία, τη Θεία Τάξη και την Παγκόσμια Δικαιοσύνη.

Η Φιλία μεταξύ των ανθρώπων είχε πολύ μεγάλη αξία. Αποτελούσε ένα συμπληρωματικό στοιχείο και ολοκλήρωνε την οικογενειακή ευτυχία.

Η Αλληλεγγύη πηγάζει από ένα Φυσικό Νόμο (ΜΑΑΤ) και χωρίς υποχρεώσεις και καταναγκασμούς οδηγεί σε μια ενεργητική φιλανθρωπία και μια κοινωνική αλληλεγγύη.

«Αν είσαι μεγάλος, ενώ πριν ήσουν μικρός, αν είσαι πλούσιος, ενώ πριν ήσουν φτωχόςμην είσαι φιλάργυρος με τα πλούτη σου γιατί σου δόθηκαν σαν ένα Θείο δώρο» (Πταχοτέπ)

«Μη βλάπτεις κανέναν, για να μη βλάπτουν εσένα. μην είσαι σκληρόκαρδος με έναν άνθρωπο και αν μπορείς μεσολάβησε γι’ αυτόν» (Ονζεσόνκυ)

Η ηθική διαπότιζε ολόκληρο το Δημόσιο Βίο. Από το Φαραώ μέχρι και τον πιο απλό άνθρωπο υπήρχε μια ανταπόκριση σ’ ένα πνεύμα δικαιοσύνης, σε μια ηθική που πήγαζε από τη ΜΑΑΤ.

Η Δικαιοσύνη, η Αλήθεια και η Εμπιστοσύνη πήγαζαν από το Μοναδικό Θεό και εκφράζονταν μέσα στους ανθρώπους ως Νόμος (ΜΑΑΤ).

«Η Δικαιοσύνη είναι μεγάλη, αμετάβλητη, σταθερή και δεν έχει ταραχθεί από την εποχή του Οσιρι» (Πταχοτέπ)

Ο Πταχοτέπ συμβουλεύει τους δημόσιους υπαλλήλους να δίνουν συνεχώς το καλό παράδειγμα, να εργάζονται ευχάριστα και να καλλιεργούν την αγάπη προς όλους τους ανθρώπους.

Η Ευγένεια βασίζεται στον αυτοέλεγχο της προσωπικότητας, στην μετριοπάθεια και στο σεβασμό για την τάξη.

«Αν θέλεις να είσαι ευγενικός, μη βομβαρδίζεις με ερωτήσεις αυτόν που συναντάς... Αν αυτός αφήνει να φανεί η αμάθεια του και σου δίνει την ευκαιρία να τον ντροπιάσεις, φέρσου με λεπτότητα...» (Πταχοτέπ)

«Μην κοροϊδέψεις τον τυφλό, μη ντροπιάσεις το νάνο, ούτε να περιπαίξεις την κατάσταση του αναπήρου». (Αμενεμόπ)

Η Εργασία, ως έκφραση δημιουργικότητας του ανθρώπου, βοηθά στην αποχή από την απληστία και τη ζήλια και αποτρέπει τη συσσώρευση αγαθών με άτιμο τρόπο.

«Μη σπρώξεις την καρδιά σου στην αναζήτηση του πλούτου. Μη φιλοδοξείς να έχεις περισσότερα, αν έχεις ήδη τα αναγκαία. Μη φιλοδοξείς τα πλούτη του πλουσίου, αν ελεύθερα μπορείς να τρως το ψωμί σου.» (Αμενεμόπ)

Αρετές και αξίες που σήμερα όχι μόνο δεν έχουν καμιά αξία, αλλά αντίθετα θεωρούνται δείγμα αδυναμίας και στοιχεία μη πετυχημένου ανθρώπου, τότε, πριν χιλιάδες χρόνια, αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά μιας Ηθικής που διαμόρφωσε ένα μεγάλο Πολιτισμό.

Η Δικαιοσύνη, η Αλήθεια, ο Φυσικός Νόμος ΜΑΑΤ, η Αλληλεγγύη και η Ευγένεια υπερείχαν μέσα στην ψυχή του αρχαίου Αιγυπτίου και εκτόπιζαν τη ζήλια, την απληστία, την εκμετάλλευση και πολλά άλλα αρνητικά στοιχεία που σήμερα συνοδεύουν τον «πετυχημένο άνθρωπο».

Τα σωστά πρότυπα υπάρχουν, αρκεί να τα αναζητήσουμε για να τα βρούμε. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Η Μυστηριακή Αίγυπτος 

Fernad Schwarz

Εκδόσεις ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗ

Η Αρχαία Αίγυπτος

Jean Vercoutter

Eκδόσεις Μ.ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΑ

Τα Αιγυπτιακά Μυστήρια

Γ. Σιέττος

Εκδόσεις ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

Η καθημερινή ζωή στην Αρχαία Αίγυπτο

Πιέρ Μοντέ

Εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΣ