Είναι φανερό πως η Ελλάδα, μας προσφέρει συνεχώς νέες εμπειρίες, καινούριες εντυπώσεις, τόσο ποικίλες, όσο εμείς κάνουμε προσπάθειες να την γνωρίσουμε, να την ανακαλύψουμε, όλο και πιο ουσιαστικά, μέσα από την τόσο πλούσια ιστορία της, όσο και από το ξεσκέπασμα των χιλιάδων πέπλων της μυθολογίας της. Ανάμεσα στις πάμπολλες ομορφιές της Ελλάδας υπάρχουν και κάποιες που καλύπτονται από μυστήρια και άλυτα αινίγματα.
Ένα τέτοιο αίνιγμα αποτελούν τα άγνωστα στους περισσότερους ανθρώπους "Δρακόσπιτα", που υπάρχουν διάσπαρτα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Τα πιο σημαντικά από αυτά βρίσκονται στις δυσπρόσιτες ορεινές περιοχές της Ευβοιας και κυρίως στην Νότια Εύβοια, στην περιοχή των Στύρων και στην κορυφή του όρους Οχη, στην Κάρυστο.

Μέχρι πρόσφατα, η άγρια φύση των περιοχών αυτών συντηρούσε χωριά με έναν αυθεντικό πανάρχαιο πολιτισμό. Ο κόσμος ζούσε την καθημερινή του ζωή, πιστεύοντας σε νεράιδες και δράκους, αερικά και στοιχειά της φύσης. Λέγεται μάλιστα, ότι μετά το Πάσχα, γίνονταν λιτανείες για να μην φυσάει πολύ ο άνεμος. Όλοι αυτοί οι θρύλοι που λίγο πολύ επιμένουν, είναι ένας πολιτισμικός θησαυρός που συνδέει τον άνθρωπο με τον τόπο του, αλλά και με το μακρινό παρελθόν του.

 

Μυθολογικά στοιχεία της Εύβοιας

Η Εύβοια έχει συνδεθεί με όλες σχεδόν τις στιγμές της Ελληνικής μυθολογίας. Ένα πλήθος από μύθους προσπαθεί να εξηγήσει και να εξυμνήσει την φύση της περιοχής. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η περιοχές της Όχης, του Καβοντόρο και της Καρύστου, είναι αντίστοιχα συνδεδεμένες με τρεις Θεότητες: την Ήρα, τον Ποσειδώνα και τον Απόλλωνα.
Από την Δευκαλίωνα και την Πύρρα που κατέφυγαν στην Αιδηψό, μέχρι τον ίδιο τον Ηρακλή, τον Κένταυρο Νέσσο και όλους τους Θεούς του Ολύμπου. Η Εύβοια είναι η αγαπημένη περιοχή του Φωτοδότη Σεληναίου Απόλλωνα. Στην περιοχή των Στύρων λατρεύονταν η Θεά Αφροδίτη, ενώ στην κορυφή του όρους Οχη, στην Καρυστία λατρεύονταν ο Δίας και η Ηρα, όπου βρίσκεται και το πιο ενδιαφέρον Δρακόσπιτο, σε υψόμετρο 1480 μέτρα.

Προς τιμή του Βορείου ανέμου γινόταν μια γιορτή-Τελετή, οπου ψαλλόταν πάνω από βωμό ενας ύμνος για να κοπάσει ο άνεμος. Επίσης στην μυθολογία είναι γνωστός ο εκατόγχειρας Βριάρεως, που αντιπροσώπευε τις θύελλες και τις τρικυμίες, εξουσίαζε τα κύματα, τους αίγες και ειχε σχέση με την περιοχή της Καρύστου, που ονομαζόταν Αιγαία.

Ιστορικά στοιχεία

Αρκετά είναι τα στοιχεία που μας αναφέρει ο Όμηρος και ο Πλούταρχος για την ιστορία της Εύβοιας. Συγκεκριμένα ο Όμηρος αναφέρεται στον λαό των Αβάντων, τολμηροί πολεμιστές, « όπισθεν κομόωντες», που σημαίνει ότι είχαν μόνο πίσω μαλλιά, αφού ξύριζαν τα μπροστινά, για να μην πιαστούν από τον εχθρό κατά τις μάχες από αυτά.

Στην κεντρική Εύβοια κατοίκησαν οι Ίωνες, μαζί με τους Κουρήτες, που διέδωσαν στο νησί την χαλκουργία και την κατεργασία άλλων μετάλλων. Στο Βορρά κατοίκησαν οι Ελλοπιείς, και στο Νότιο τμήμα οι Δρύοπες, που ήταν Πελασγικής καταγωγής. Επίσης κατοίκησαν στο νησί και οι Λέλεγες. Πολύ σημαντικό είναι επίσης ότι η Εύβοια δεν κατακτήθηκε από « πολεμιστές του σιδήρου», τους Δωριείς. Αυτά τα λίγα και μόνο αναφορικά, για να καταλάβουμε την πληθώρα των ιστορικών και μυθολογικών στοιχείων που κατακλύζουν το νησί.

Εμβαθύνοντας περισσότερο ο ερευνητής, ίσως μπορέσει να συνδέσει το πάζλ των στοιχείων αυτών και να πλησιάσει πιο πολύ στο να απαντήσει στα ερωτήματα της προέλευσης, της κατασκευής και τον τρόπο χρήσεις των μεγαλιθικών αυτών κτισμάτων που λέγονται Δρακόσπιτα.

Τι είναι τα Δρακόσπιτα

Δρακόσπιτα ή Σέντια των δράκων, είναι οι κατοικίες εκείνων των υπερφυσικών όντων που έχουν διασωθεί στην λαϊκή παράδοση της Εύβοιας , αλλά και άλλων περιοχών της Ελλάδας.

Η λέξη Δράκος, σημαίνει αυτός με το δυνατό, διαπεραστικό και επιβλητικό βλέμμα.

Ο Δράκος είναι ένα ένα ον που συναντάται στην παγκόσμια Μυθολογία και παίρνει διαφορετικές υπερφυσικές μορφές, όπως, ανθρωπόμορφοι γίγαντες, ακόμη και φτερωτά φίδια. Οι Δράκοι κατέχουν μεγάλες δυνάμεις, τόσο φυσικές όσο και πιο λεπτές και Πνευματικές. Είναι φύλακες πολλές φορές μεγάλων θησαυρών και των μυστικών της ζωής, του θανάτου, αλλά και της αθανασίας. Επίσης σαν μεγάλοι Δράκοι αναφέρονται και πολλοί Σοφοί της Ανθρωπότητας.

Έτσι και στην Λαϊκή Παράδοση της Εύβοιας έχουν διασωθεί μέχρι και σήμερα πολλές τέτοιες ιστορίες, για δράκους που ζούσαν στα πέτρινα πανάρχαια σπίτια ή σπηλιές-σέντια.

Στην Ν.Ευβοια εχουμε λοιπόν το πιο σημαντικό καταρχήν Δρακόσπιτο της Όχης, από άποψη της πιο τέλειας κατασκευής και σε σχέση με την απρόσιτη τοποθεσία οπου χτίστηκε, στην κορυφή του βουνού της Καρύστου, ανάμεσα σε ένα βραχώδες άγριο τοπίο, που σε καμιά περίπτωση δεν ενδεικνύεται για κατοικία. Το αρχαίο αυτό ορθογώνιο κτίσμα με διαστάσεις 4,85 μ. Χ 9,80μ. είναι κατασκευασμένο από τεράστιους ογκόλιθους χωρίς συνδετικό κονίαμα. Η είσοδος είναι στην μεγάλη πλευρά, με το υπέρθυρο λιθάρι να έχει διαστάσεις 4,00 Χ 2,05μ. και οι τοίχοι είναι τόσο χοντροί που φτάνουν το 1,40μ.

Επίσης πολύ χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος κατασκευής της στέγης, που λέγεται εκφορικός και συναντάται πολύ σπάνια, όπως στην Δήλο, (Κίνθος), στις σήραγγες της Τίρυνθας, η κεκλιμένη κατάβαση προς την Περσία κρήνη των Μυκηνών και η Μυκηναϊκή γέφυρα στο δρόμο που οδηγεί από το Ναύπλιο στην Επίδαυρο. Σε αρχαίες επίσης κατασκευές στην Ιρλανδία και στην Ιταλία. Εκφορικός είναι ο τρόπος κατασκευής, όπου οι πέτρες της οροφής εισχωρούν εσωτερικά η μία στην άλλη και σχηματίζουν ένα κατασκεύασμα που είναι σαν κλιμακωτή κόλουρη πυραμίδα.

Πολύ σημαντικό είναι το έργο του καθηγητή Νίκου Μουτσόπουλου, ο οποίος εκτός από μια λεπτομερή αρχιτεκτονική μελέτη των δρακόσπιτων, μας δίνει ακόμη περισσότερα στοιχεία, κάνοντας την μοναδική και περιορισμένη ανασκαφή που έγινε σε αυτό το 1959.

Τα ευρήματα είναι μια αρχαϊκή επιγραφή που βρέθηκε μέσα στη γη και εξωτερικά του δρακόσπιτου της ΄Οχης. Επίσης πολυάριθμα κυάθια, αγγεία, γυάλινες χάντρες και τμήματα χάλκινων αγγείων. Ετσι τα ευρήματα και οι αναφορές κάποιων ερευνητών ότι υπήρχε στο εσωτερικό του κάποιος βωμός για τα αφιερώματα και κάποιο άγαλμα θεότητας, (πολύ πιθανόν γυναικείας θεότητας), δείχνουν ότι πράγματι η χρήση του ήταν αυτή.

Από την άλλη δεν μπορούμε να δεχτούμε, ότι τέτοιες μεγαλιθικές κατασκευές, χρησίμευαν απλώς σαν κατοικίες των λατόμων της περιοχής η ακόμη και σαν μάντρες για τα κοπάδια των αρχαίων κατοίκων. Ο Hawkins, είναι αυτός που πρώτος ανακάλυψε το δρακόσπιτο της Όχης το 1797, και ο ίδιος αναφέρει πως πρόκειται για αρχαίο ναό. Επίσης ο ερευνητής H.N. Ulrichs, μας λέει ότι το δρακόσπιτο αυτό ήταν ναός της Τελείας ΄Ηρας. Αυτό στηρίζεται τόσο στον ίδιο τον Παυσανία όσο και του σχολιαστή του Θεόκλιτου, σύμφωνα με το ότι οι Δρύοπες της Ερμιόνης λάτρευαν εκεί τον Δία και την Ήρα.

Σύμφωνα λοιπόν με τους πιο πολλούς ερευνητές η χρήση του δρακόσπιτου αυτού ήταν ενας λατρευτικός χώρος, ιερός, ενας ναός όπου και γίνονταν προσφορές-θυσίες στις αρχαίες θεότητες. Δεν γνωρίζουμε πάντως τον χρόνο που αυτό χτίστηκε και το ποιοι ήταν οι κατασκευαστές του. Αυτή η χρονολόγηση που δίνεται είναι σύμφωνα με τις ομοιότητες με παρόμοια ευρήματα, όπως των Μυκηνών . Ετσι υπάρχει η υπόθεση για τα μέσα της δεύτερης χιλιετηρίδας, αν και μερικοί ερευνητές πάνε πιο πίσω στο χρόνο, με αποτέλεσμα να φτάνουμε σε χρονολογίες, που δεν γνωρίζουμε τουλάχιστον ιστορικά την ανάπτυξη γνωστών Πολιτισμών. Συνεχίζει επομένως εδώ να υπάρχει ένα αίνιγμα.
Στην περιοχή των Στύρων, τα δρακόσπιτα είναι διάσπαρτα σε διάφορες περιοχές και τα πιο πολλά με μεγάλες καταστροφικές επεμβάσεις από τους κατοίκους ανά εποχή. Το σύμπλεγμα των τριών δρακόσπιτων στην περιοχή Πάλλη Λάκα, είναι που διατηρείται αρκετά καλά και τα δύο από τα τρία κτίρια ακολουθούν το μοντέλο του δρακόσπιτου της Οχης, ενώ το τρίτο είναι τετραγωνικής βάσης και κλείνει πάλι με τον Εκφορικό τρόπο αλλά κυκλικά , αφήνοντας μόνο μια τρύπα στην κορυφή. Εδώ ο ερευνητής Λακρουά, αναφέρει ότι πολύ πιθανόν το τετράγωνο δρακόσπιτο να περιείχε κάποιο «θησαυρό», και στα άλλα δύο ήταν που διέμεναν οι φύλακες.

 

Ερευνητές όπως ο Bursian και o Welcker υποστηρίζουν πως τα τρία δρακόσπιτα της περιοχής των Στύρων ήταν ναοί αφιερωμένοι στην Τριάδα : Δήμητρα-Κόρη-Κάλυμνος, ή στον Απόλλων-Άρτεμη-Λητώ. Ακόμη κατά άλλους στην Τριάδα: Δίας-Ήρα-Ήβη. Θα αναφέρουμε κάποια ακόμη δρακόσπιτα, μόνο ονομαστικά, γιατί ο χώρος αυτής της μελέτης δεν μας επιτρέπει μεγαλύτερη ανάπτυξη.

 

Ετσι στην ιδια περιοχή των Στύρων υπάρχει το Δραγκό Λιμικό, το Λουμιθέλ ή Μάριζα δραγκό με διαστάσεις 6.00 Χ 21,80μ.

Το Ντάρδζα δραγκό και το πιο μικρό με διαστάσεις 3,80 Χ 4,00μ.

Το Κρόι-φτοχτ δραγκό, με διαστάσεις 3,50 Χ 12,75μ.

Το δραγκό Κατσαρό, και αρκετά ακόμη στην περιοχή της Νότιας Εύβοιας, φτάνοντας περίπου τα 20. Είναι σημαντικό εδώ να πούμε ότι τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται μέσα σε ιδιόκτητες περιοχές και χρησιμοποιούνται με καταστροφικές επεμβάσεις από τους τσοπάνηδες των περιοχών αυτών.

Και κλείνοντας μια μελέτη που δεν μπορεί να παρουσιαστή ολοκληρωμένη, λόγο περιορισμού του χώρου αυτού, ήθελα να επισημάνω ότι οι Μεγαλιθικές κατασκευές, υπάρχουν διάσπαρτες σε όλη την γή και αυτό που είναι το σίγουρο είναι ότι μαρτυρούν την ύπαρξη παλιότερων Πολιτισμών, των οποίων τα στοιχεία δεν υπάρχουν στην γνωστή μας ιστορία.

Έτσι καλείται ο κάθε ερευνητής, να ψάξει τις πηγές αυτές που θα τον φέρουν μπροστά στην αλήθεια, να γίνει ο ίδιος περιπατητής των μονοπατιών της χαμένης ανθρώπινης ιστορίας.