Αναζητώντας πηγές για την εσωτερική σύνθεση του ανθρώπου, ανακαλύπτουμε πως οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι είχαν βαθιές γνώσεις, τόσο για τη σχέση μεταξύ του Νου, της Ψυχής και του Σώματός μας όσο και για τη σχέση του ανθρώπου με τα κοσμικά επίπεδα από τα οποία προέρχονται οι φορείς του. Εκτός από φιλόσοφοι οι αρχαίοι Έλληνες ήταν και πολύ καλοί ψυχολόγοι.  Η σύνδεση του Μακρόκοσμου με το Μικρόκοσμο–άνθρωπο ανήκει στις δικές τους ανακαλύψεις κι αυτή η γνώση προηγείται από τη γνώση των σύγχρονων επιστημόνων.

Φαντάσου πως βρίσκεσαι καθισμένος στον αναπαυτικό καναπέ σου, μετά από μια εξοντωτική μέρα δουλειάς με πολλά απρόοπτα και δυσκολίες. Θέλεις, όσο τίποτε  άλλο, να ξεκουραστείς. Χτυπάει το τηλέφωνο και η γυναίκα ή ο άντρας που ονειρευόσουν χωρίς ελπίδα, σου ζητάει να βγείτε έξω. Για λίγο ξεχνάς ότι είσαι κουρασμένος και βρίσκεσαι σε μια συναισθηματική δίνη, θυμάσαι πως είσαι ερωτευμένος και μόνο αυτό έχει σημασία. Μέχρι να έρθει η στιγμή να σηκωθείς από τον καναπέ. Τότε επιστρέφει η κούραση, δεν είναι όμως το μόνο που σε επηρεάζει. Από τη μία αυτό, από την άλλη τα συναισθήματα. Έστω για μια στιγμή, δεν είσαι ταυτισμένος με κανένα από τα συναισθήματά σου, αλλά μετέωρος, αναποφάσιστος, και λες «εγώ, προτιμώ το ένα ή το άλλο».

Φαντάσου έπειτα ένα άλλο υποθετικό γεγονός: ενώ μελετάς για κάποιες εξετάσεις ή ετοιμάζεις κάτι σημαντικό για σένα, που θέλει πολλή σκέψη και συγκέντρωση, έρχεται το «μοιραίο» τηλεφώνημα, μια ευχάριστη πρόσκληση από μια καλή παρέα. Πάλι, ενώ ήσουν απορροφημένος από τις σκέψεις σου αυτή τη φορά, μια συναισθηματική κατάσταση σε «πηγαίνει» κάπου αλλού, ή το αντίστροφο, ενώ ζεις μια συναισθηματική κατάσταση, κάτι σε οδηγεί σε σκέψεις, σε προβληματισμούς. Ίσως ξαναβρεθείς μετέωρος, κάπου ανάμεσα στα δυο, για να παρατηρήσεις και ν’ αποφασίσεις.

Τώρα προσπάθησε να φανταστείς, ίσως και να θυμηθείς, μια διαφορετική στιγμή: έχεις φτάσει σε μια ωριμότητα και η πείρα των όσων έχεις ζήσει σου έχει δώσει μια ξεκάθαρη εικόνα για το ποιος είσαι και τι θέλεις να κάνεις. Είσαι μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Ξαφνικά συμβαίνει κάτι αναπάντεχο. Χάνεις όλα όσα έχεις ή γνωρίζεις ανθρώπους που ζουν πόνους, ευτυχία ή εμπειρίες που δεν μπορούσες να φανταστείς. Ή συμβαίνει κάτι άλλο που γκρεμίζει το γνώριμο «κόσμο σου». Για μια στιγμή ξεχνάς την ξεχωριστή σου προσωπικότητα κι ανακαλύπτεις πως υπάρχει μια φυσική ένωση και αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων και όλων των όντων. Οι αποστάσεις  είναι φαινομενικές, όπως κι ο χρόνος. Είσαι μετέωρος μεταξύ της ξεχωριστής σου ύπαρξης και του Όλου. Κι αυτό διαρκεί ίσως τόσο όσο η λάμψη της αστραπής.

Και στις τρεις περιπτώσεις που αναφέραμε υπάρχουν κάποιες στιγμές που δεν είσαι ταυτισμένος με το σώμα, τα συναισθήματα, ή τις σκέψεις σου. Η σύγκρουση, η «τριβή» μεταξύ αυτών, παράγει μια σπίθα, που μας κάνει να είμαστε περισσότερο «παρόντες», πιο συνειδητοί και να λέμε «εγώ».  Είναι π.χ. διαφορετικό να είμαι ταυτισμένος με την πείνα μου και άλλο να γνωρίζω πως το σώμα μου πεινάει.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η επταπλή σύνθεση του ανθρώπου είναι μια αρχαία γνώση που λέει το εξής: «Ποιος είμαι; Το σώμα μου, η ενέργειά μου, τα συναισθήματά μου ή οι σκέψεις μου; Μα όλα αυτά μπορώ να τα παρατηρήσω, να συμβιώσω μαζί τους, να τα βελτιώσω. Τότε ποιος είμαι; Αν προχωρήσω βαθύτερα σε δικά μου βιώματα ή σε εξαιρετικών ανθρώπων, ανακαλύπτω και τρία ακόμη χαρακτηριστικά: Τη Διάνοια, δηλαδή τις ανώτερες σκέψεις, φιλοσοφικές, επιστημονικές, καλλιτεχνικές κλπ. που ξεπερνούν τις προσωπικές ανάγκες και τη συγκεκριμένη εποχή. Τη Διαίσθηση και την Αγάπη χωρίς περιορισμούς. Και τέλος, τη Βούληση, που δεν σταματάει μπροστά σε κανένα εμπόδιο, προκειμένου να εκπληρώσει ένα όνειρο ή έναν ανώτερο σκοπό. Έτσι η επταπλή μας σύνθεση είναι: Βούληση, Διαίσθηση, Διάνοια, Νους Επιθυμιών, Συναισθηματικός φορέας, Ενεργειακός φορέας και Φυσικό σώμα. Κι η «Χιονάτη–Συνείδηση» προσπαθεί να γνωρίσει τους «Επτά νάνους», από τον πιο ιδιότροπο μέχρι τον πιο σοφό.

Αυτήν την επταπλή σύνθεση μπορούμε να τα αναπαραστήσουμε με σφαίρες (ή κύκλους) που τέμνονται:
Ο Φυσικός και ο Ενεργειακός φορέας ανήκουν στη σφαίρα του Σώματος, ο Συναισθηματικός φορέας και ο Νους Επιθυμιών στη σφαίρα της Ψυχής, η Διάνοια και η Διαίσθηση στη σφαίρα του Νου και η Βούληση ή Ατομικότητα στη σφαίρα του Πνεύματος. Στα σημεία ανάμιξης, ένωσης ή σύγκρουσης-τριβής αυτών των σφαιρών γεννιέται η συνείδηση–φως, αυτή που μας επιτρέπει να λέμε «εγώ».

Σώμα – Ψυχή – Νους: Αυτά τα πεδία ύπαρξης του ανθρώπου, εδώ και χιλιάδες χρόνια αλλά και τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν μελετηθεί ως προς την λεπτότερη, αόρατη φύση τους. Τα αποτελέσματα των ερευνών του Βίλχελμ Ράιχ για τη Βιοενέργεια, του ζεύγους Κίρλιαν για τη φωτογράφηση της αύρας, και τόσων άλλων ερευνητών είναι εκπληκτικά. Το ίδιο τα χιλιάδες στατιστικά πειράματα του τομέα της παραψυχολογίας που περιγράφουν πλέον πολύ συγκεκριμένα τον αόρατο κόσμο της ενέργειας, των συναισθημάτων και των σκέψεων. Επίσης δείχνουν την επικοινωνία μεταξύ γεγονότων και ανθρώπων μέσω αόρατων «νημάτων» ή κυμάτων. Αν δεχτούμε σαν δεδομένο την ύπαρξη του αόρατου ανθρώπου, τότε ποιο είναι το μέσο, ο χώρος μέσω του οποίου επικοινωνούν οι αόρατοι άνθρωποι; Φυσικά είναι η αντίστοιχη «ύλη» ή συχνότητα–κραδασμός. Ας φανταστούμε επίσης πως, ενώ χρειαζόμαστε ένα οικοσύστημα για να επιβιώσουμε και να αναπτυχθούμε ως ανθρώπινο είδος, ξαφνικά μεταφερόμαστε  από τη Γη σε έναν σιδερένιο πλανήτη. Σίγουρα δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε εκεί. Το ίδιο συμβαίνει και με τους λεπτότερους φορείς μας. Δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν, αν δε ζούσαν σε ένα κατάλληλο γι’ αυτούς οικοσύστημα.

Ήδη από τη δεκαετία του 1980, ο βιολόγος R. Sheldrake, μετά από χιλιάδες πειράματα σε ανθρώπους και ζώα, εισήγαγε τη θεωρία των Μορφογενετικών Πεδίων. Πεδίων, δηλαδή, νοητικών που φυλάσσουν τις εμπειρίες ενός είδους και τις μεταβιβάζουν σε άτομα του ίδιου είδους ή τις συλλαμβάνουν και τις αξιοποιούν  άτομα του είδους χωρίς να μεταβιβάζονται απαραίτητα μέσω του DNA. Ο κορυφαίος ψυχολόγος Κάρλ Γιούγκ, λίγες δεκαετίες πριν, μελετώντας τα βιώματα, συνειδητά και ονειρικά, ανθρώπων από όλες τις ηπείρους, κατέληξε στη βεβαιότητα του «Συλλογικού Ασυνείδητου». Ενός κοινού τόπου, όπου οι βαθύτερες και πιο πνευματικές ιδιότητες του είδους μας περιμένουν να αναδυθούν, και ενίοτε αναδύονται. Σ’ αυτή τη θέση τον οδήγησε και η μελέτη του συμβολισμού των ονείρων. Πολλοί ανθρωπολόγοι, όπως ο Μιρσέα Ελιάντ, ο Τζόζεφ Κάμπελ και άλλοι μέσα από τα σύμβολα και τους μύθους των λαών, έφτασαν σ’ αυτόν τον κοινό τόπο.

Η γνώση των αόρατων κόσμων υπήρχε σε πολλούς αρχαίους λαούς. Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι μίλησαν ξεκάθαρα για την ύπαρξη τριών κόσμων στο εκδηλωμένο σύμπαν: ο κόσμος του Σώματος, της Ψυχής και του Νου.

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα:
• Ο Νους ή το Πνεύμα του Κόσμου είναι ο δημιουργός-θεός, συνεχιστής στη δημιουργία του άχρονου Όντος-Θεού, πρωταρχικού δημιουργού.
• Η Ψυχή του Κόσμου γεννιέται από την ανάμιξη του πρωταρχικού Όντος, της Πρωταρχικής Ουσίας και του Νου. Μετέχει δηλαδή στην ουσία τους κι αναλαμβάνει να αποτυπώνει αυτά τα επίπεδα στο
• Σώμα, η Ύλη του Κόσμου, που δομείται σε διάφορα επίπεδα.

Διαβάζουμε στον Τίμαιο: Ο Δημιουργός «..κατασκεύασε το σύμπαν, αφού έβαλε νουν εις την ψυχή και την ψυχή εις το σώμα» και «Δεν είναι δυνατόν να συναρμολογηθούν καλά δύο πράγματα, χωρίς να χρησιμοποιηθεί κάποιο άλλο, διότι αυτό το τρίτο πρέπει να χρησιμέψει ως σύνδεσμος μεταξύ των δύο».

Είναι ενδιαφέρον το σημείο όπου αναφέρει πως η Ψυχή έχει το ίδιο κέντρο με το Σώμα, όμως δημιουργήθηκε ώστε να το περικλείει και να το υπερκαλύπτει. Και συνεχίζει λέγοντας πως «το σώμα του ουρανού κατέστη ορατό ενώ η ψυχή παρέμεινε αόρατη». Βλέπουμε μια αναφορά στην αύρα του Κόσμου.

Ανάλογες διδασκαλίες βρίσκουμε στους Στωικούς και τους Νεοπλατωνικούς φιλόσοφους. Όμως και αυτοί και ο Πλάτωνας ισχυρίζονται πως ο άνθρωπος είναι δημιουργημένος ανάλογα με τον Κόσμο: «Όποιος εργάζεται πάρα πολύ διανοητικώς, να δίνει και εις το σώμα την κίνηση που χρειάζεται. Εκείνος πάλι που με επιμέλεια διαπλάθει το σώμα του, πρέπει να ανταποδίδει και εις την ψυχή τις αναγκαίες κινήσεις, χρησιμοποιώντας τη μουσική και κάθε είδος φιλοσοφίας, αν πρόκειται να λέγεται δικαιολογημένα ωραίος και αγαθός ταυτοχρόνως. Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπον πρέπει να περιποιούμαστε και τα διαφορετικά μέρη του σώματος και της ψυχής μιμούμενοι τη μορφή του σύμπαντος».

Στην Πλατωνική Φιλοσοφία συναντάμε επίσης τα 3 μέρη της ανθρώπινης ψυχής:

Α. Το επιθυμητικό, που ταυτίζεται με το κατώτερο «εγώ» του ανθρώπου, αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε «ζωικό» ή «μικρό εγώ». Είναι ο τόπος όπου ξυπνάνε οι επιθυμίες, τα ένστικτα, τα ευχάριστα (που συνήθως θεωρούμε καλά) και τα δυσάρεστα ή δύσκολα που δεν προτιμάμε. Είναι κυρίως μηχανικό, δένεται με συνήθειες. Μέσω της επιβολής του μαζάνθρωπου–καταναλωτικού ζώου ως πρότυπου, η συνείδησή μας παραμένει εδώ στη μεγαλύτερη διάρκεια της ζωής μας.

Β. Το θυμοειδές, που έχει να κάνει κυρίως με τα καθαυτά συναισθήματα, πιο ξεκάθαρα και διαρκή.

Γ. Το λογικό, που ταυτίζεται με το «εγώ» που θα ονομάσουμε «ανθρώπινο». Μπορεί να συνδεθεί με τις ανώτερες ιδέες, είναι δημιουργικό, παίρνει αποφάσεις. Παρόλο που έχει προτιμήσεις, αντιλαμβάνεται την έννοια του καθήκοντος, της αυτοβελτίωσης και της ζωής σαν ένα δρόμο όπου μαθητεύουμε για να γίνουμε καλύτεροι. Είναι η περιοχή όπου κάποια στιγμή ο άνθρωπος «ξυπνάει, αφυπνίζεται πραγματικά ως τέτοιος.

Κάθε «εγώ» διεκδικεί για τον εαυτό του περισσότερη παραμονή της «συνείδησης» στο δικό του χώρο. Όποιο «εγώ–χώρο» τρέφουμε πιο συχνά αυτό  ενεργοποιούμε και δυναμώνουμε. Η μάχη είναι, σε γενικές γραμμές, μεταξύ του μέρους του ανθρώπου που βυθίζεται στις συνήθειες κι αυτού που κινείται με πρωτοβουλία, ζητώντας υψηλότερα επίπεδα επίγνωσης.

Η ψυχή του ανθρώπου, ως μεσολαβητής μεταξύ νου και σώματος, παίζει σημαντικό ρόλο στο να κατακτήσουμε το «ανθρώπινο εγώ». Δεν είναι τυχαίο που σύμβολο της ψυχής είναι η μέλισσα, η οποία μεταστοιχειώνει το νέκταρ (παράγωγο του λουλουδιού–άξονα μεταξύ ουρανού και γης) ή η πεταλούδα, που αφού αναγεννηθεί από τη νύμφη και βγάλει φτερά, πίνει το νέκταρ και πετάει προς το φως. Χρειάζεται μια γύμναση και ενδυνάμωση της ψυχής, ώστε να βρει το κέντρο της και να ευθυγραμμίσει τους δύο κόσμους που συνδέει. Τέλος, το «Θείο εγώ» είναι η πιο υψηλή κατάσταση συνείδησης, που μας επιτρέπει να βιώσουμε όχι μόνο την ατομικότητά μας αλλά και τη σύνδεσή και την ένωσή μας με το Όλο, το Ον,  το Θεό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Συνειδητό και Ασυνείδητο, Καρλ Γιούγκ, Εκδόσεις Αναγνωστίδη
Τίμαιος, Πλάτων, Εκδόσεις Ι. Ζαχαρόπουλος
Οι Εννεάδες, Πλωτίνος, εκδόσεις Πάπυρος
Διατριβή Δ΄ - Εγχειρίδιο, Επίκτητος, εκδόσεις Ζήτρος
Τα 3 Κέντρα του Μυστηρίου, Γ. Α. Πλάνας, Εκδόσεις Νέα Ακρόπολη
Η Μυστική Διδασκαλία του Πλάτωνα, Σάββας Παττακός, Εκδόσεις Νέα Ακρόπολη